Μουσείο Μαστίχας Χίου

Στις 27 Νοεμβρίου 2014, στην έδρα της UNESCO στο Παρίσι, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO ενέγραψε την τεχνογνωσία της μαστιχοκαλλιέργειας στη Χίο στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας από την UNESCO.

Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά ονομάζεται το σύνολο των πρακτικών, γνώσεων, τεχνικών και εκφράσεων, εργαλείων, αντικειμένων, χειροτεχνημάτων, αλλά και των χώρων που συνδέονται με αυτό. Οι κοινότητες, οι ομάδες και τα άτομα αναγνωρίζουν αυτό το σύνολο ως τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς τους. Εντοπίζεται κυρίως στις προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις, στις επιτελεστικές τέχνες, στις κοινωνικές πρακτικές, τις τελετουργίες και τις εορταστικές εκδηλώσεις, στις γνώσεις και πρακτικές που αφορούν τη φύση και το σύμπαν και στην τεχνογνωσία που συνδέεται με την παραδοσιακή χειροτεχνία.

Η απόφαση 9 COM 10.18 αποτυπώνει την επιχειρηματολογία με την οποία η Επιτροπή κρίνει ότι το στοιχείο πληροί τα πέντε κριτήρια:

1. Η τεχνογνωσία που συνδέεται με την καλλιέργεια και τη συλλογή της μαστίχας μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά. Αποτελεί βασικό στοιχείο της ζωής της υπαίθρου για τους κατοίκους της Χίου, ένα στοιχείο που ενισχύει την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη.
2. Η εγγραφή του στοιχείου στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο θα μπορούσε να συνεισφέρει στο να γίνει ορατή η άυλη πολιτιστική κληρονομιά που συνδέεται με γνώσεις γύρω από το περιβάλλον σχετικά με τη χρήση των φυσικών πόρων και τη σημασία τους για την αειφόρο ανάπτυξη.
3. Παρατηρείται η επεξεργασία ποικίλων μέτρων διαφύλαξης, σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η επιστημονική έρευνα και η διερεύνηση μέσων για τουριστική ανάπτυξη, που στοχεύουν στην οικονομική βιωσιμότητα της τεχνογνωσίας της καλλιέργειας της μαστίχας μέσω της ενεργού εμπλοκής των φορέων του στοιχείου και της δέσμευσης φορέων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα.
4. Ο φάκελος υποψηφιότητας υποβλήθηκε με τη συμμετοχή αντιπροσωπευτικών ενώσεων, συνεταιρισμών, καθώς και μαστιχοκαλλιεργητών, οι οποίοι έδωσαν την ελεύθερη πρότερη σύμφωνη γνώμη τους.
5. Με τη συμμετοχή της κοινότητας που σχετίζεται με το στοιχείο, αυτό εισήχθη στον Εθνικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ο οποίος διατηρείται από τη Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.