Στη συνθετική αυτή εργασία, με θέμα την εξέλιξη της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής στις ελλαδικές και δαλματικές παράκτιες πόλεις κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας, ο αρχιτέκτονας Νίκος Σκουτέλης αναδεικνύει με ανθρωποκεντρική ματιά την επίδραση του πολέμου στο αστικό και φυσικό τοπίο. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου οριοθετείται το χωροχρονικό πλαίσιο ανάπτυξης των οχυρωματικών έργων, σύμφωνα με το αμυντικό σχέδιο που διαμόρφωνε στις κτήσεις της η Βενετία, ως πολιτικό και διοικητικό κέντρο αποφάσεων. Στο δεύτερο μέρος, παρουσιάζεται η συμβολή και η δράση των στρατιωτικών μηχανικών και αρχιτεκτόνων. Το τρίτο μέρος εστιάζει στο τοπίο της πόλης, όπως το λιμάνι και τα τείχη, το διοικητικό κέντρο και οι κατοικίες, καθώς και στη σχέση πόλης και ενδοχώρας. Τέλος, το τέταρτο και πέμπτο μέρος καλύπτουν, αντίστοιχα, τις πολεμικές προετοιμασίες, με κυριότερο σημείο αναφοράς την πόλη του Χάνδακα, και τα συμπεράσματα για το δίκτυο των πόλεων-οχυρών.

Η εικονογραφική τεκμηρίωση του τόμου, με πίνακες, φωτογραφίες, αρχειακό χαρτογραφικό υλικό και κατόψεις των οχυρωμένων πόλεων και της πολεοδομικής τους εξέλιξης, προσφέρει επιπλέον πληροφορίες για την εικόνα τους τόσο κατά το παρελθόν όσο και σήμερα.

Καλύπτοντας μια ευρεία και σημαντική χρονική περίοδο, το βιβλίο του Νίκου Σκουτέλη, το πρώτο της σειράς «Ιστορικά Κέντρα», προσεγγίζει το συνολικό φάσμα της πολεοδομικής εξέλιξης, από τη χωροταξία και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό έως την αστική συγκρότηση των ιστορικών αυτών πόλεων και την προσαρμογή τους στο φυσικό περιβάλλον.