Πλινθοκεραμοποιία

Ερευνητικό πρόγραμμα με στόχο τη μελέτη των τεχνικών της πλινθοκεραμοποιίας για τις ανάγκες της προετοιμασίας της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου Πλινθοκεραμοποιίας στο συγκρότημα Τσαλαπάτα στο Βόλο, το οποίο εντάχθηκε στο Δίκτυο των θεματικών Μουσείων του Ιδρύματος το 2006. Η έρευνα αφορούσε στη μελέτη του κλάδου τόσο παγκοσμίως, όσο και στον ελληνικό χώρο, της ιστορικής διαδρομής της συγκεκριμένης βιομηχανικής μονάδας καθώς και στην αναλυτική τεκμηρίωση του μηχανολογικού της εξοπλισμού και τη διερεύνηση της τεχνολογίας κατασκευής των κεραμικών της προϊόντων. Η μελέτη της τεχνολογίας της πλινθοκεραμοποιίας αφορούσε την αναλυτική περιγραφή των σταδίων της πλινθοκεραμοποιίας κατά την προβιομηχανική και τη βιομηχανική περίοδο (άλεση).

Καθώς το σχεδιαζόμενο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας θα ήταν μουσείο του εαυτού του, αναγκαία κρίθηκε και η αναλυτική ιστορική επισκόπηση της επιχείρησης Τσαλαπάτα, η οποία στηρίχθηκε στο αρχείο της επιχείρησης, στα μητρώα του Εργατικού Κέντρου Βόλου, στα πρακτικά του Δ.Σ. του Δήμου Βόλου, σε συνεντεύξεις με τον κληρονόμο Άρη Τσαλαπάτα και το μηχανουργό του εργοστασίου Ζαχαρία Καρβίδα. Η λειτουργία της επιχείρησης εντάχθηκε στη βιομηχανική ιστορία του Βόλου (όροι ανάδυσης του δευτερογενούς τομέα στην πόλη την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα, στερέωση και επέκτασή του τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού, η κρίση της δεκαετίας του 1930, ο πόλεμος και η περίοδος της ανασυγκρότησης μέχρι τη δεκαετία του 1960). Η οικογένεια Τσαλαπάτα, τα πρόσωπα, το ιδιοκτησιακό καθεστώς και οι ποικίλες επιχειρηματικές δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν παράλληλα με την ενασχόληση με την πλινθοκεραμοποιία συμπλήρωσαν την εικόνα για τον χαρακτήρα της επιχείρησης.
 
Επιστημονικοί υπεύθυνοι:Χριστίνα Αγριαντώνη (καθηγήτρια Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Παν/μίου Θεσσαλίας), Σάκης Χατζηγώγας (μηχανολόγος–μηχανικός)

Επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση: Χριστίνα Αγριαντώνη (καθηγήτρια Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Παν/μίου Θεσσαλίας), Γιάννης Αντωνίου (δρ. ιστορίας), Δήμητρα Βασιλειάδου (ιστορικός), Βασίλης Κολώνας (αρχιτέκτων), Σοφία Κουσιάντζα (ιστορικός), Βασίλης Κυλίκογλου (ερευνητής, Ινστιτούτο Επιστήμης Υλικών ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος), Σάκης Σισμανίδης (μηχανολόγος-μηχανικός), Σάκης Χατζηγώγας (μηχανολόγος-μηχανικός)