Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και η Αδελφότης των Τηνίων εν Αθήναις παρουσιάζουν στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας Τήνου, το Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014, στις 18:30, το βιβλίο του Αλέκου Ε. Φλωράκη Τα «γύφτικα» της Οξωμεριάς Τήνου. Σιδηρουργεία και σιδηρουργοί στο 19ο και 20ό αιώνα (Αθήνα 2013, σελ. 78).
Στα πολυτεχνικά χωριά της Οξωμεριάς Τήνου κυρίαρχη θέση κατέχει, όπως είναι γνωστό, η ενάσκηση της «λιθοξοΐας» (λατόμηση, μαρμαροτεχνία, γλυπτική). Σε συνάρτηση με αυτήν, σημαντική ανάπτυξη γνώρισε επίσης η οικοδομική, η ξυλουργική και η επιπλοποιία, ενώ ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε και η ναυτιλιακή δραστηριότητα. Τις ανάγκες σε εργαλεία όλων των παραπάνω μεταποιητικών τεχνικών κάλυπταν επιτόπιοι ειδικευμένοι σιδηρουργοί («γύφτοι»). Οι μορφές της απασχόλησής τους, κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: σε σιδηρουργεία μέσα στο χωριό, σε εργαζόμενους μόνιμα στο χώρο του λατομείου και σε περιοδικά απασχολούμενους ή πλανόδιους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα οικογενειακής επαγγελματικής ειδίκευσης στη σιδηρουργία παρέχει, επί πέντε διαδοχικές γενεές, η οικογένεια Ρήγου από τα Υστέρνια. Οι σιδηρουργοί της εν λόγω οικογένειας επεξέτειναν κατά πολύ τη δραστηριότητά τους, ανοίγοντας σιδηρουργεία και σε άλλα χωριά του νησιού και στην Αθήνα. Ένας εξ αυτών, ο Ανδρέας Ιακ. Ρήγος, αναδείχτηκε σε εξαίρετο καλλιτέχνη σιδηρουργό. Έργα του καλλιτεχνικής μεταλλοτεχνίας, από σίδερο, χαλκό και ορείχαλκο βρίσκονται σε πολλές εκκλησίες, επαύλεις, ξενοδοχεία, μουσεία, τράπεζες, υπουργεία, στην Αρχαιολογική Εταιρεία, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, στο Ίδρυμα Μποδοσάκη, στην Παναγία της Τήνου, σε κοιμητήρια, κ.α.
Δύο άλλοι ονομαστοί σιδεράδες που κάλυψαν τις ανάγκες των λιθοξόων του Πύργου, αλλά και όλης της Ελλάδας, είναι ο μπαρμπα-Γιάννης Αλεξόπουλος και ο γιος του Κώστας. Εφοδίαζαν επί έναν αιώνα όλα τα μαρμαρογλυφεία της χώρας και τα συνεργεία των αναστηλωτικών εργασιών στους αρχαιολογικούς χώρους, με εργαλεία άριστης ποιότητας. Άξιος συνεχιστής της σιδηρουργικής παράδοσης του νησιού είναι σήμερα ο διάδοχός τους Δημήτρης Χατζής.
Το βιβλίο του Αλέκου Ε. Φλωράκη, ο οποίος μεταξύ άλλων υπήρξε επιστημονικός υπεύθυνος για τη δημιουργία του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας, θα παρουσιάσουν οι: Ευάγγελος Καραμανές (διευθύνων του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών), Κώστας Αλεξόπουλος (συγγραφέας) και Ανδρέας Λαπούρτας (αρχαιολόγος-μουσειολόγος, Υπηρεσία Μουσείων ΠΙΟΠ). Θα ακολουθήσει προβολή του ημίωρου ντοκιμαντέρ «Μνήμες πυρός και σιδήρου: Δημήτρης Χατζής, Τήνος», παραγωγής ΕΡΤ (2006), σε σκηνοθεσία Στράτου Στασινού.
Η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό.
Μουσείο Μαρμαροτεχνίας
Πύργος, Πάνορμος Τήνου 842 01
Πληροφορίες: 22830 31290 | piop@piraeusbank.gr | www.piop.gr
