Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, στη Δημητσάνα, προβάλλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία. Εστιάζοντας στις βασικές προβιομηχανικές τεχνικές που αξιοποιούν το νερό για την παραγωγή ποικίλων προϊόντων, τις συνδέει με την Ιστορία και την καθημερινότητα της τοπικής κοινωνίας στο πέρασμα του χρόνου.
Ιστορικό
Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης άνοιξε για το κοινό το καλοκαίρι του 1997 και δέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες. Βρίσκεται στη Δημητσάνα της Αρκαδίας, κοντά στον Λούσιο ποταμό. Λειτουργεί υπό την ευθύνη του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς.
Στην περιοχή του Λούσιου, η έρευνα έχει εντοπίσει περισσότερες από εκατό υδροκίνητες εγκαταστάσεις. Τα εργαστήρια αυτά μαρτυρούν την τεχνολογία που χρησιμοποιούσαν οι παραδοσιακές κοινότητες της περιοχής ήδη από τον 16ο αιώνα, προκειμένου να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους.
Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα όμως, τα εργαστήρια ερειπώθηκαν, καθώς η περιοχή ερήμωνε σταδιακά. Στη Δημητσάνα των 8.000 (κάποτε) κατοίκων είχαν απομείνει μόλις 400 άτομα. Το φαράγγι βρισκόταν σε πλήρη εγκατάλειψη.
Το 1986, ξεκίνησε εκτεταμένο πρόγραμμα εθνολογικής έρευνας και αρχιτεκτονικής αποτύπωσης των εργαστηρίων. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Β' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με τη δημιουργία του Υπαίθριου Μουσείου Υδροκίνησης. Οι αναστηλωτικές εργασίες έγιναν με ιδιαίτερο σεβασμό, ώστε οι επεμβάσεις στα κελύφη να μην αλλοιώσουν την αυθεντική μορφή των κτισμάτων. Παράλληλα, οι μόνιμοι εξοπλισμοί των εργαστηρίων αποκαταστάθηκαν στην αρχική τους λειτουργία. Το 2006, με χρηματοδότηση από το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και την Τράπεζα Πειραιώς, στο Μουσείο προστέθηκε Υπαίθριος Χώρος Στάθμευσης, ενώ παράλληλα διαμορφώθηκαν Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων και χώρος για τη στέγαση των γραφείων του Μουσείου. Το 2009, αναδιαμορφώθηκε η είσοδος του Μουσείου με το εκδοτήριο εισιτηρίων, ενώ δημιουργήθηκε και πωλητήριο. Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης έχει τιμηθεί με το Europa Nostra Award 1999. Το 2003, επίσης, συμπεριλήφθηκε στα 27 πιο επιτυχημένα έργα στην Ελλάδα που συγχρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης συγχρηματοδοτήθηκε από τα Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου (Β’ και Γ’ ΚΠΣ) 1994-2006
Τι θα δείτε ;
Στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσανά έχουν αποκατασταθεί παραδοσιακές εγκαταστάσεις και υδροκίνητοι μηχανισμοί. Τα εργαστήρια περιβάλλονται από πυκνή βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά, όπου μπορείτε να περιηγηθείτε. Οι μόνιμοι εξοπλισμοί τους έχουν αποκατασταθεί στην αρχική τους λειτουργία.
Το πρώτο κτήριο στεγάζει νεροτριβή και αλευρόμυλο με οριζόντια φτερωτή. Στο διπλανό δωματιάκι, με το τζάκι, ζούσε ο μυλωνάς με την οικογένειά του, κατά κανόνα πολυμελή.
Έξω από τον μύλο θα δείτε ρακοκάζανο, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή τσίπουρου από τα στέμφυλα.
Ακριβώς απέναντι, διώροφο κτήριο στέγαζε την κατοικία του βυρσοδέψη (πάνω) και το βυρσοδεψείο (κάτω). Το εσωτερικό του εργαστηρίου, είναι χωρισμένο σε ζώνες που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων.Το λιθόστρωτο οδηγεί σε πλάτωμα, όπου διαμορφώνεται φυσική δεξαμενή και καταλήγει στον μπαρουτόμυλο. Το μπαρούτι, ισχυρό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής, διατηρείται ζωντανό στη μνήμη και τις αφηγήσεις των κατοίκων της. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, οι Δημητσανίτες τροφοδοτούσαν τον αγώνα με το απαραίτητο αυτό πολεμικό υλικό. Ο Κολοκοτρώνης γράφει χαρακτηριστικά: «Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημιτζάνα». Εδώ μπορείτε να δείτε τον κινούμενο μηχανισμό ενός μπαρουτόμυλου με κοπάνια, που είχε εξαφανιστεί στην Ευρώπη ήδη από τον 18ο αιώνα, ενώ στη Δημητσάνα χρησιμοποιήθηκε κατά την Επανάσταση, αλλά και έως τις αρχές του 20ού αιώνα. Μετά την επίσκεψή σας στο Μουσείο, συνεχίστε την περιδιάβασή σας στο Φαράγγι του Λούσιου.
Ενδιαφέροντα για τα παιδιά
Οι μικροί επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ρίξουν σπόρους καλαμποκιού στη σκαφίδα του αλευρόμυλου και να παρακολουθήσουν πώς ο καρπός αλέθεται από τις μυλόπετρες και πέφτει στην αλευροδόχη. Μπορούν, επίσης, να παρακολουθήσουν τη ρυθμική κίνηση του μπαρουτόμυλου. Ακόμα, χάρη στις ενδιαφέρουσες οπτικοακουστικές παραγωγές, μαθαίνουν πώς εκατοντάδες εργαστήρια λειτουργούσαν με τη δύναμη του νερού στην κοιλάδα του Λούσιου ποταμού.
Το Μουσείο Υδροκίνησης οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα με παιχνίδια και δραστηριότητες, για σχολεία και ομαδικές επισκέψεις, όπως το πρόγραμμα «Με τη δύναμη του νερού».
Δ' Δημοτικού, Ε' Δημοτικού, Στ' Δημοτικού
Νηπιαγωγείο, Α' Δημοτικού, Β' Δημοτικού, Γ' Δημοτικού, Δ' Δημοτικού, Ε' Δημοτικού, Στ' Δημοτικού
Νηπιαγωγείο, Α' Δημοτικού, Β' Δημοτικού, Γ' Δημοτικού
Ημέρες ελεύθερης εισόδου:
Μπορείτε να προμηθευτείτε ηλεκτρονικά το εισιτήριο για το Μουσείο εδώ
Το Μουσείο διαθέτει δωρεάν Wi-Fi.
Για να οργανώσετε μια επίσκεψη σχολείου μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Μουσείο, στο τηλέφωνο 27950 31630.
Για ομαδικές επισκέψεις θα εξυπηρετηθείτε καλύτερα επικοινωνώντας τηλεφωνικά με το Μουσείο, στο 27950 31630.
Το Μουσείο διαθέτει κυλικείο.
Το Μουσείο διαθέτει πωλητήριο όπου θα βρείτε μια πλούσια συλλογή αντικειμένων που έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για το ΠΙΟΠ, με έμπνευση από τις θεματικές των Μουσείων.
Στο MUSEUMSHOP θα βρείτε επίσης και τις εκδόσεις του Ιδρύματος.
Μπορείτε να πραγματοποιήσετε τις αγορές σας όχι μόνο κατά την επίσκεψή σας στο Μουσείο αλλά και όλο τον χρόνο από το e shop μας.
Επιτρέπεται η ερασιτεχνική φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση. Η επαγγελματική φωτογράφιση ή κινηματογράφηση και η δημοσίευση του υλικού σε έντυπα, ηλεκτρονικά και ψηφιακά μέσα επιτρέπεται μόνο με ειδική άδεια από το ΠΙΟΠ.
Το Μουσείο διαθέτει δωρεάν χώρο στάθμευσης.
Λόγω της μορφολογίας του εδάφους, το Μουσείο είναι μερικώς προσβάσιμο σε ΑμΕΑ και διαθέτει:
Η είσοδος κατοικίδιων ζώων στο Μουσείο δεν επιτρέπεται. Επιτρέπεται μόνο η πρόσβαση σε σκύλους-οδηγούς.
Μειωμένο εισιτήριο καταβάλλουν οι παρακάτω κατηγορίες επισκεπτών με την επίδειξη σχετικού εν ισχύ αποδεικτικού:
Απαλλάσσονται από την καταβολή εισιτηρίου οι παρακάτω κατηγορίες επισκεπτών με την επίδειξη σχετικού εν ισχύ αποδεικτικού:
Χώρος στάθμευσης οχημάτων ΑμεΑ
Ελεύθερη πρόσβαση σε σκύλους-οδηγούς
Φυλλάδιo Μουσείου σε γραφή braille, στα ελληνικά και στα αγγλικά
