Το Μουσείο Μαστίχας Χίου βρίσκεται στα Μαστιχοχώρια, σύνολο μεσαιωνικών χωριών στη Νότια Χίο, στο μοναδικό σημείο της Μεσογείου όπου καλλιεργείται ο σχίνος της ποικιλίας Pistacia lentiscus var. Chia, από τον οποίο παράγεται η μαστίχα.
Το Μουσείο Μαστίχας Χίου σκοπεύει να αναδείξει την παραγωγική Ιστορία της καλλιέργειας και την επεξεργασίας της μαστίχας, την οποία εντάσσει στο πολιτιστικό τοπίο της Χίου. Μέσα από το πρίσμα της εγγραφής από την UNESCO της παραδοσιακής μαστιχοκαλλιέργειας στον Αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, το 2014, έμφαση δίνεται στη διαχρονία και την αειφορία του χιώτικου αυτού προϊόντος.
Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά
Στις 27 Νοεμβρίου 2014, στην έδρα της UNESCO στο Παρίσι, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO ενέγραψε την τεχνογνωσία της μαστιχοκαλλιέργειας στη Χίο στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας από την UNESCO.
Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά ονομάζεται το σύνολο των πρακτικών, γνώσεων, τεχνικών και εκφράσεων, εργαλείων, αντικειμένων, χειροτεχνημάτων, αλλά και των χώρων που συνδέονται με αυτό. Οι κοινότητες, οι ομάδες και τα άτομα αναγνωρίζουν αυτό το σύνολο ως τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς τους. Εντοπίζεται κυρίως στις προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις, στις επιτελεστικές τέχνες, στις κοινωνικές πρακτικές, τις τελετουργίες και τις εορταστικές εκδηλώσεις, στις γνώσεις και πρακτικές που αφορούν τη φύση και το σύμπαν και στην τεχνογνωσία που συνδέεται με την παραδοσιακή χειροτεχνία.
Η απόφαση 9 COM 10.18 αποτυπώνει την επιχειρηματολογία με την οποία η Επιτροπή κρίνει ότι το στοιχείο πληροί τα πέντε κριτήρια:Η τεχνογνωσία που συνδέεται με την καλλιέργεια και τη συλλογή της μαστίχας μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά. Αποτελεί βασικό στοιχείο της ζωής της υπαίθρου για τους κατοίκους της Χίου, ένα στοιχείο που ενισχύει την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη.
Ιστορικό
Το Μουσείο Μαστίχας Χίου άνοιξε για το κοινό το 2016. Στεγάζεται σε κτήριο που δημιουργήθηκε για τους σκοπούς του Μουσείου, σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου. Λειτουργεί υπό την ευθύνη του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς για τα επόμενα πενήντα χρόνια από την ίδρυσή του. Η δημιουργία του Μουσείου χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» και χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ 2007-2013 (συγχρηματοδότηση ΕΤΠΑ), το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020» και την Τράπεζα Πειραιώς.
Το Μουσείο βρίσκεται στα Μαστιχοχώρια της Νότιας Χίου, στο μοναδικό σημείο του κόσμου όπου καλλιεργείται ο σχίνος και παράγεται η ρητίνη μαστίχα. Η παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια είναι ζωντανή και σήμερα και αποτελεί στοιχείο της ταυτότητας των κατοίκων, αλλά και της Ιστορίας του τόπου.
Προς τη δημιουργία μουσείου
Το 2007 το ΠΙΟΠ εκπόνησε ερευνητικό πρόγραμμα σχετικά με τη μαστίχα, που ολοκληρώθηκε με τη διοργάνωση ενός σημαντικού επιστημονικού τριημέρου εργασίας για τη μαστίχα, στη Χίο, το 2008. Το 2009 εγκρίθηκε η μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη του Μουσείου Μαστίχας Χίου και υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Τουρισμού, της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου και του ΠΙΟΠ με σκοπό τη δημιουργία του Μουσείου.
Το 2011, το έργο «Μουσείο Μαστίχας Χίου» εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα». Για την υλοποίηση του έργου αλλά και για τη λειτουργία του Μουσείου, υπεγράφη προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, του Δήμου Χίου, του Υπουργείου Πολιτισμού και του ΠΙΟΠ.
Το κτήριο ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2012. Το Μουσείο εγκαινιάστηκε το 2016.
Τι θα δείτε:
Η μόνιμη έκθεση πραγματεύεται τη μαστίχα Χίου ως μοναδικό φυσικό προϊόν. Στην εισαγωγή, μαθαίνουμε για τον σχίνο, τη μαστίχα και τη ρητίνη που το 2015 αναγνωρίστηκε ως φυσικό φάρμακο. Στην πρώτη ενότητα, ανακαλύπτουμε την παραδοσιακή τεχνογνωσία της μαστιχοκαλλιέργειας. Στη δεύτερη ενότητα, παρατηρούμε πώς η διαχείριση της μαστίχας, ιστορικά, διαμόρφωσε το αγροτικό και οικισμένο τοπίο της νότιας Χίου και των Μαστιχοχωρίων. Στην τρίτη ενότητα, ενημερωνόμαστε για τη συνεταιριστική εκμετάλλευση και μεταποίηση της μαστίχας στους νεότερους χρόνους, που σηματοδοτεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της παραγωγικής ιστορίας της Χίου. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις χρήσεις με τις οποίες η μαστίχα σήμερα ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο. Η μουσειακή εμπειρία ολοκληρώνεται στην υπαίθρια έκθεση, στην οποία το κοινό έρχεται σε επαφή με το φυτό και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ευδοκιμεί.
Εργαλεία για την καλύτερη κατανόηση της μόνιμης έκθεσης:
-Πολυμεσικές εφαρμογές.
-Ταινίες τεκμηρίωσης.
-Μακέτες.
-Πρωτότυπα μηχανήματα σε λειτουργία.
Στην αίθουσα «Σχίνος» (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων) φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις, οργανώνονται εκδηλώσεις και αναπτύσσονται δράσεις πολιτισμού, ενώ στην αίθουσα «Κεντητήρι» εκπονούνται εκπαιδευτικά προγράμματα.
Ταυτότητα πράξης
Α’ Φάση
ΕΣΠΑ 2007–2013
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα»
Πράξη: Μουσείο Μαστίχας Χίου
Κωδικός Πράξης MIS (ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ): 346862
Προβλεπόμενη Δημόσια Δαπάνη: 6.700.000,00€
Κωδικός ΣΑ: Ε0118
Φορέας ΣΑ: 1012700 Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού
Κωδικός Πράξης ΣΑ: 2011ΣΕ0118015
Δικαιούχος: Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Κωδικός Δικαιούχου: 1050601
Απόφαση Ένταξης: Α.Π. ΕΥΔ ΕΠΑΕ 3063/572/Α2/08.06.11
Β’ Φάση
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020»
Πράξη: Μουσείο Μαστίχας Χίου
Κωδικός Πράξης MIS (ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ): 5001962
Προβλεπόμενη Δημόσια Δαπάνη: 724.323,29€
Κωδικός ΣΑ: Ε1111
Φορέας ΣΑ: 1512100 Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού
Κωδικός Πράξης ΣΑ: 2016ΣΕ11110003
Δικαιούχος: Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Κωδικός Δικαιούχου: 1050601
Απόφαση Ένταξης: Α.Π. ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ 7115/2314/Α2/21.11.2016
Με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
Α' Γυμνασίου, Β' Γυμνασίου, Γ' Γυμνασίου, Α' Λυκείου, Β' Λυκείου, Γ' Λυκείου
Νηπιαγωγείο, Α' Δημοτικού, Β' Δημοτικού, Γ' Δημοτικού
Α' Γυμνασίου, Β' Γυμνασίου, Γ' Γυμνασίου, Α' Δημοτικού, Β' Δημοτικού, Γ' Δημοτικού, Δ' Δημοτικού, Ε' Δημοτικού, Στ' Δημοτικού
Ημέρες ελεύθερης εισόδου:
Μπορείτε να προμηθευτείτε ηλεκτρονικά το εισιτήριο για το Μουσείο εδώ
Το Μουσείο διαθέτει δωρεάν Wi-Fi.
Για να οργανώσετε μια επίσκεψη σχολείου μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Μουσείο, στο τηλέφωνο 22710 72212
Για ομαδικές επισκέψεις θα εξυπηρετηθείτε καλύτερα επικοινωνώντας τηλεφωνικά με το Μουσείο, στο 22710 72212
Το Μουσείο διαθέτει κυλικείο.
Το Μουσείο διαθέτει πωλητήριο όπου θα βρείτε μια πλούσια συλλογή αντικειμένων που έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για το ΠΙΟΠ, με έμπνευση από τις θεματικές των Μουσείων.
Στο MUSEUMSHOP θα βρείτε επίσης και τις εκδόσεις του Ιδρύματος.
Μπορείτε να πραγματοποιήσετε τις αγορές σας όχι μόνο κατά την επίσκεψή σας στο Μουσείο αλλά και όλο τον χρόνο από το e shop μας.
Επιτρέπεται η ερασιτεχνική φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση. Η επαγγελματική φωτογράφιση ή κινηματογράφηση και η δημοσίευση του υλικού σε έντυπα, ηλεκτρονικά και ψηφιακά μέσα επιτρέπεται μόνο με ειδική άδεια από το ΠΙΟΠ.
Το Μουσείο διαθέτει δωρεάν χώρο στάθμευσης.
Το Μουσείο είναι προσβάσιμο σε ΑμΕΑ και διαθέτει:
Η είσοδος κατοικίδιων ζώων στους εσωτερικούς χώρους του Μουσείου δεν επιτρέπεται. Επιτρέπεται μόνο η πρόσβαση σε σκύλους-οδηγούς.
Μειωμένο εισιτήριο καταβάλλουν οι παρακάτω κατηγορίες επισκεπτών με την επίδειξη σχετικού εν ισχύ αποδεικτικού:
Απαλλάσσονται από την καταβολή εισιτηρίου οι παρακάτω κατηγορίες επισκεπτών με την επίδειξη σχετικού εν ισχύ αποδεικτικού:
Χώρος στάθμευσης οχημάτων ΑμεΑ
Ανελκυστήρας και WC AμεA
Δανειστικά αναπηρικά αμαξίδια
Ελεύθερη πρόσβαση σε σκύλους-οδηγούς
Φυλλάδιο Μουσείου σε γραφή braille, στα ελληνικά και στα αγγλικά
